Bonifraterska Konferencja Ziołolecznictwa 2019

Fitoterapia
Tradycja    Współczesność    Perspektywy rozwoju

W wydarzeniu pod patronatem Prowincjała Prowincji Polskiej Zakonu Szpitalnego św. Jana Bożego p.w. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny wzięło udział ponad 100 uczestników z różnych środowisk związanych z fitoterapią, wśród nich pracownicy naukowi Katedr i Zakładów Botaniki Farmaceutycznej, Farmakognozji, Farmakologii oraz Technologii Postaci Leku, a także lekarze prowadzący badania kliniczne w zakresie ziołolecznictwa.

Swoją obecnością zaszczycili nas także przedstawiciele Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego, Okręgowej Izby Aptekarskiej, Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, przedstawiciele mediów branżowych.

Funkcję przewodniczącego Komitetu Naukowego objął profesor Kazimierz Głowniak, wieloletni kierownik Katedry Farmakognozji UM w Lublinie, obecnie kierownik Katedry Kosmetologii WSIiZ w Rzeszowie. Członek grupy Komisji Farmakopei Europejskiej d.s. Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.
Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego został dr n. medycznych Dariusz Szabela, dyrektor medyczny Oddziału w Warszawie Bonifraterskiego Centrum Medycznego i zastępca prezesa Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.

Konferencja została zorganizowana przy współudziale Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz Centrum Medycznego Bonifratrów.

O dobrą lokalizację, sprawną organizację i miłą atmosferę konferencji zadbał Zespół Centrum Medycznego Bonifratrów w Warszawie w porozumieniu z Komitetem Organizacyjnym.

Dużym zainteresowaniem cieszył się konkurs wiedzy fitoterapeutycznej towarzyszący konferencji, a zorganizowany przez Brata Prowincjała i spółkę Boni Fratres Pharmaceutical, w którym uczestnicy wygrali atrakcyjne zestawy produktów bonifraterskich.

Nie zabrakło również sponsorów, którzy wsparli nas finansowo przy organizacji konferencji: Alab Laboratoria Sp. z o.o., Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora, Phytopharm Klęka S.A., Ziołolek Sp. z o.o., Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. a szeroką gamą bonifraterskich produktów ziołoleczniczych wsparł Boni Fratres Pharmaceutical Sp. z o.o..

Wykłady plenarne oraz 4 sesje dały możliwość wysłuchania 23 interesujących wykładów na temat badań nad składem i aktywnością biologiczną surowców
i ekstraktów roślinnych oraz produktów pochodzenia roślinnego, fitoterapii wobec globalizacji i wspólnotowych regulacji prawnych, postępów technologii farmaceutycznej produktów pochodzenia roślinnego, kultur in vitro jako źródła aktywnych biologicznie metabolitów wtórnych, czy fitoterapii wobec aktualnych zagadnień naukowo-klinicznych. Wykłady rozpoczął Prowincjał – brat Łukasz Dmowski OH, który przedstawił historię i misję Zakonu Bonifratrów, prezentując przy tym sylwetkę św. Jana Bożego i wspominając o tradycji ziołolecznictwa w Prowincji Polskiej. Prof. dr hab. n. farm Anita Magowska z Katedry Historii Filozofii i Nauk Medycznych, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu omówiła historię leku roślinnego i jego pozycję w kontekście tradycyjnych systemów medycznych dalekiego wschodu i rozwoju medycyny zachodniej.

W sesji nr 1 A pt. ,,Badania nad aktywnością biologiczną produktów pochodzenia roślinnego” oraz 1B pt. ,,Postępy technologii farmaceutycznej produktów pochodzenia roślinnego” przedstawiono 7 doniesień. W pierwszym dr n. farm Elżbieta Studzińska-Sroka zaprezentowała pracę przedstawiającą wyniki analizy In vitro działania hipoglikemicznego i aktywności antyoksydacyjnej dziewięciu preparatów handlowych w postaci ziołowych herbatek fix dostępnych w Polsce.
W drugim wystąpieniu dr n. biol. Justyna Nowakowska porównała in vitro aktywność antymitotyczną na komórki linii estrogenozależnego gruczolaka piersi dwóch preparatów, jednego będącego zatomizowanym ekstraktem z kory Uncaria tomentosa z drugim utworzonym z takiej rozdrobnionej kory i sproszkowanych zarodników grzyba Reishi. W następnym doniesieniu dr n. farm Anna Głowniak-Lipa przedstawiła doniesienie o badaniach oceniających aktywności in vitro wybranych olejków eterycznych dostępnych na rynku w Polsce wobec klinicznych szczepów H. pylori, zarówno wrażliwych jak i opornych na antybiotyki
i chemioterapeutyki, stosowane w terapii eradykacyjnej. W ostatnim doniesieniu sesji 1A prof. dr hab. n. med. Monika Sienkiewicz przedstawiła pracę o aktywności wybranych olejków eterycznych i ich składników osobno oraz w połączeniach z chemicznymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi. W pierwszym doniesieniu sesji nr 1B prof. dr hab. n. farm. Małgorzata Sznitowska omówiła kompleksowo czynniki ograniczające rozwój dermatologicznych roślinnych produktów leczniczych.
W drugim doniesieniu tej sesji prof. dr hab. n. farm. Marian Mikołaj Zgoda przedstawił litogenolityczne i solubilizacyjne właściwości produktów ekstrakcji liści bluszczu pospolitego, omawiając wpływ różnych technik ekstrakcyjnych na właściwości użytkowe ekstraktów. Następnie wspólnie z dr n. farm. Stanisławą Nowak przedstawił wyniki badań ekstraktów z kwiatostanów lipy, w których to badaniach wykazał jak na drodze selektywnego doboru kaskady mediów ekstrakcyjnych można uzyskać z surowca roślinnego ekstrakty o oczekiwanym profilu farmakoterapeutycznym.
W sesji nr 2 pt. ,,Fitoterapia wobec globalizacji i wspólnotowych regulacji prawnych” wykłady wygłosili kolejno dr n. farm. Andrzej Ostrowicz z Polskiego Komitetu Zielarskiego, który podzielił się m.in. doświadczeniami ze swojej działalności w European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP), prof. dr hab. n. farm Kazimierz Głowniak z Katedry Kosmetologii WSIiZ w Rzeszowie, który odniósł się między innymi do wyników swojej pracy jako eksperta grupy tradycyjnej medycyny chińskiej Komisji Farmakopei Europejskiej oraz dr n. med. Dariusz Szabela, dyrektor medyczny Centrum Medycznego Bonifratrów
w Warszawie, który omówił swoje doświadczenia, wcześniej prezentowane na krajowych i światowym zjeździe neurorehabilitacyjnym w zakresie wspomagania rehabilitacji neurologicznej preparatami pochodzącymi z chińskiej medycyny tradycyjnej.
W sesji nr 3A pt.,, Badania nad składem i aktywnością biologiczną surowców i ekstraktów roślinnych” oraz sesji nr 3B pt. ,,Hodowle in vitro jako źródło aktywnych biologicznie metabolitów wtórnych” przestawiono 9 doniesień. Sesję nr 3A rozpoczęła mgr farm. Anna Kimel, która omówiła i porównała skład surowców, otrzymywanych kwiatów Arnika Montana i Arnika Chamissonis oraz z całej rośliny Arnika Montana. W drugim doniesieniu prof. dr hab. n. farm. Virginia Kukuła-Koch omówiła, na przykładach badań wyciągów z maku meksykańskiego, a także berberysu zwyczajnego możliwości nowoczesnych technik analitycznych
w identyfikacji w mieszaninie metabolitów o potencjalnym zastosowaniu w chorobach przebiegających z upośledzeniem pamięci. Następnie prof. dr hab. n. farm. Daniel Załuski przedstawił przesłanki potencjalnego działania adaptogennego intraktu z owoców eleuterokoka. Następnie dr n. farm. Loretta Pobłocka-Olech zaprezentowała doniesienie, w którym oceniono aktywność przeciwutleniajacą i przeciwzapalną liści pochodzących z różnych gatunków i odmian topoli.
W kolejnym doniesieniu prof. dr hab. n. farm. Mirosława Krauze-Baranowska, zaprezentowała wyniki badań, w których oceniano w warunkach in vivo aktywności przeciwzapalne owoców wybranych odmian uprawowych maliny czerwonej i maliny czarnej. Następnie dr n. med. Karina Schönknecht przedstawiła doniesienie,
w którym zbadano w warunkach in-vitro aktywność przeciwwirusową czynnika VBF (ang. Virus Blocking Factor – czynnik blokujący wirusy) przeciw patogenom wirusowym ludzkim odpowiedzialnym za wywoływanie infekcji dróg oddechowych. Kolejne doniesiecie przedstawiła dr n. biol. Katarzyna Gaweł Bęben, która omówiła stosowanie ekstraktów i pojedynczych substancji o działaniu rozjaśniającym skórę. W sesji nr 3B doniesienie pierwsze zaprezentowała dr n. farm. Ewa Koch, która przedstawiła wyniki badań stymulacji biosyntezy ginsenozydów w kulturach korzeni transformowanych żeńszenia pięciolistnego. Drugie doniesienie wygłosiła mgr Beata Kawka, która omówiła badania optymalizacji warunków hodowli in vitro gatunków z rodzajów Aronia, Schisandra i Scutellaria, które sprzyjały produkcji antyoksydantów.
W sesji nr 4 pt. ,,Fitoterapia wobec aktualnych zagadnień naukowo-klinicznych” prof. dr hab. n. med. Jarosław Woroń ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie
i Zakładu Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ, przedstawił swój pogląd na problem interakcji leków roślinnych i syntetycznych. W tej sesji także prof. dr hab. n. farm. Irena Matławska z Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej w Poznaniu omówiła pojęcie racjonalnej fitoterapii i w tym kontekście rolę epigenetyki.

Nagrodę Prowincjała dla młodego naukowca za najbardziej interesujące doniesienie zdobyła praca pt. „Ocena właściwości przeciwcukrzycowych wybranych preparatów roślinnych dostępnych w Polsce.” opracowana w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu przez mgr farm. Mariusza Wieczorka, dr n. farm. Elżbietę Studzińską-Sroka, dr hab. n. farm. Judyta Cielecka-Piontek.

Prowincjał przyznał także dwa wyróżnienia dla doniesień:

“Olejki eteryczne w terapii zakażeń Helicobacter pylori” z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie oraz Uniwersytetu Medycznego w Lublinie opracowanego przez zespół w składzie dr n. farm. Anny Głowniak-Lipa, dr hab. n. farm Izabella Korona-Głowniak, dr hab. n. farm. Agnieszka Ludwiczuk, dr hab. n. farm. Tomasz Baj, prof. dr hab. n. farm. Anna Malm
oraz

„Naturalne składniki kosmetyków redukujących przebarwienia skórne – skuteczne i bezpieczne?” z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z Rzeszowa, Katedra Kosmetologii, Wydział Medyczny opracowane przez dr n. biol. Katarzynę Gaweł-Bęben, dr n. med. Beata Antosiewicz, mgr inż. Marcelina Strzępek i prof. dr hab. n. farm. Kazimierz Głowniak.
Wszystkim wykładom towarzyszyła interesująca i ożywiona dyskusja naukowa. Uczestnicy konferencji wskazali na potrzebę szerszego wykorzystywania fitoterapii w procesie leczenia pacjentów w Polsce, jak również kontynuacji konferencji naukowych o tematyce ziołolecznictwa.